Stalker Üzerine Bir Diyalog

Stalker, 1979.

Gökhan Özcan: Korunmaya dair anıları yeniden yaşayarak, der Bachelard, kendimizi avuturuz. Kendi üstüne kapanma veya cenin pozisyonunda büzülme, regresif bir korunma tepkisidir. Melankolik deneyimler anında bu tepkiyi çokça kullanırız. Aynı şekilde su altında/içinde durma [Stalker], [Otto] Rankçı bir bakış ile cenindeki amniyon sıvısına özenmedir. Cenin, lugavî olarak —örten şey— anlamındadır. Aslen, Arapçada kökünün bir özelliği olarak "cennet, cinnet, mecnun, cin" kelimeleri de hep bir şeyin örtülmesi anlamına bürünerek çekime [tasrif] uğramıştır. —Cennet—, üzeri yeşilliklerle örtülü toprak; —Cinnet— aklın örtülmesi; —Mecnun— aklı örtülen kimse; —Cin—, insana örtük olan varlık anlamlarına gelmektedir. Hasılı, cenin anne karnı tarafından örtülen şey demektir. İnsanın, ruha ve bilince baskı yapan melankolik deneyimler sırasında cenini ve ceninin ikame ettiği emniyeti ve sükûnu talep etmesi, dolaylı olarak bu -örtünme- ihtiyacı ile ilgili olmaktadır. Hz. Muhammed'in [s.a.v], ilk vahyin inzalinden hemen sonra, evinde, Hz. Hatice'ye —beni ört!— [bkz: Müzzemmil] diye buyurması da, kanaatimce, Hz. Peygamber'in [s.a.v], vahyin varoluşsal sıkletine karşı geliştirdiği bu beşerî [ama insanî değil] örtünme ihtiyacını dile getirmektedir.

Ali Hasar: Setr hâli ya da zerre olma ontolojik bir meseleyi içerir: merkezden kopmuşuzdur çünkü, bu öyle bir kopuştur ki ne kadim hâlimiz ne de mütereddit aklımız selamete erer. Selamet yatay çizgidedir: envolüsyon, yani büyük mekandan/yerden küçük mekana/mertebeye olana düşüşümüz/seferimiz sancılı olur, ama gaflet/bulanıklık mertebesi on cüzse, dokuzunda rahmet nakışı vardır, kudema böyle der.

Gökhan Özcan: Acizliğimizden vuruluyoruz hep.

Ali Hasar: Kusursuzluktaki cüz, diyordu Aziz Augustinus, kusurdan haber vermektir...

28 Mart 2015.

Bkz: Andrey Tarkovski Röportajı

Bkz: Ivanovo Detstvo